Solderen, smelten, gieten - steeds meer leken worden enthousiast
Platina is vooral populair als sieraden. Ook beginnen steeds meer doe-het-zelvers en hobbyisten met processen die voorheen voorbehouden waren aan ambachtelijke bedrijven. Of het nu gaat om het smelten en gieten van brons, koper of andere metalen.
Ook het vergulden, verzinken of bijvoorbeeld verkoperen van aluminium vindt steeds meer amateurfans. Last but not least, het verchromen.
Het veeleisende solderen van platina
Een bijzonder hoogtepunt is het solderen van platina, het solderen van platina vindt plaats bij temperaturen rond de 1.100 graden. Hierdoor kan het solderen van platina nauwkeurig worden toegewezen:
- zacht solderen tot 450 graden
- solderen vanaf 450 graden
- de hoge temperatuur solderen HTL van 800 tot 900 graden
Hoewel platina-solderen eigenlijk onder HTL-solderen valt, wordt het meestal solderen genoemd. Bij het lassen is het vrij eenvoudig om een zilverachtige, glanzende las te creëren. Bij het solderen ziet het er iets anders uit, omdat het platina eerst verwarmd moet worden.
Bij verhitting reageert platina heftig - vooral op koolstof (C)
Houd er dan rekening mee dat heet platina nogal reactionair is. Contact met koolstof moet bijvoorbeeld worden vermeden, omdat dit kan leiden tot carbonering van de soldeerverbinding.
De naad wordt in ieder geval donker en is dan duidelijk zichtbaar. Dit kan zelfs gebeuren als voor platina-solderen een soldeer wordt gebruikt die bedoeld is voor een andere platinalegering dan de huidige.
Platina diktes voor solderen en lassen
Bovendien mag platina alleen worden gesoldeerd als de materiaaldikte minder dan 0,8 mm is. Bij het lassen vanaf circa 1,0 mm wordt de legering in de voeg gelegd en vervolgens omgesmolten of gesmolten.
Flux voor platina solderen
Bovendien mag flux niet worden gebruikt voor het solderen van platina. Het hangt echter af van de legering en het soldeer. Om de reeds beschreven carbonering en zwart worden te voorkomen, wordt vaak fijn goud als soldeer gebruikt. Hiervoor moet dan flux gebruikt worden. Deze moeten echter zonder boraat zijn.
Verwarm het platina voor om te solderen
Bovendien moet het platina van tevoren worden verwarmd. Er moet al rekening worden gehouden met het probleem met koolstof. Gebruik daarom geen kroezen van klei of grafiet, maar een keramiekkroes. Lichte vuurvaste stenen kunnen ook worden gebruikt om het platina te doen gloeien.
Soldaten voor platina
Bij het solderen worden soldeerbouten, ook wel investeringsmaterialen genoemd. Voor platina moet het gips zijn en asbestvrije, fosfaatgebonden PT-soldeer.
Witgouden soldeer kan echter ook worden gebruikt. Hoewel deze een hogere werktemperatuur vereisen, bieden ze een aanzienlijk betere sterkte - wat altijd een probleem is bij het solderen van platina).
Eisen aan de brander: geen acetyleen!
Ook voor het solderen (en ook lassen) van platina worden vanwege de koolstof speciale eisen aan de toorts gesteld. Platina mag dus niet met acetyleen worden gesoldeerd. In plaats daarvan wordt knalgas aanbevolen, dat wordt gegenereerd door een Hydrozon-apparaat (gasgenerator). De brandervlam moet op blauw staan.
tips en trucs
Houd er rekening mee dat het platina wordt gegloeid en geblust voordat het wordt gesoldeerd of gelast. Dit maakt gebruik van water (geen ethanol-alcohol). Bovendien moet het platina voor elk trek- en walsproces worden gebeitst. Hiervoor wordt salpeterzuur gebruikt.
Het komt steeds weer voor dat beginners denken dat ze zilver als soldeer kunnen gebruiken. Dat lukt niet, maar het platina wordt dan ingelegd met salpeterzuur zodat het zilver (en andere ingesloten stoffen) kan oplossen.
