Een blowerdeurtest helpt dus om de energie-efficiëntie van het huis te optimaliseren. Tegelijkertijd worden oorzaken van latere schade aan het bouwweefsel tijdens het bouwproces geëlimineerd. Lekkages in de thermische isolatie zijn een bijzonder gevoelig onderwerp. Lekken in de isolatielaag leiden tot zogenaamde koudebruggen. Mogelijke gevolgen kunnen condensvorming, vochtschade en schimmelgroei zijn. Bovendien kan, afhankelijk van de testresultaten, het binnenklimaat en daarmee het wooncomfort van een gebouw van meet af aan worden geoptimaliseerd.
Tabel 1: Toepassingsgebieden en optimalisatiemogelijkheden met een blowerdoortest
| Blower Door Test | Toepassingsgebied / mogelijkheden voor optimalisatie |
|---|---|
| 1. | Vermijden van energieverliezen |
| 2. | Voorkomen van schimmelgroei |
| 3. | Voorkom tocht |
Hoe wordt een gebouw luchtdicht?
De luchtdichtheid van oudere gebouwen laat doorgaans veel te wensen over. Scheuren in het metselwerk en lekkende voegen zorgen ervoor dat op deze punten veel thermische energie uit de woning ontsnapt en dat de bewoners vooral in het koude seizoen ook last hebben van tocht. Zo luchtdicht mogelijke constructies zijn een voorwaarde en tegelijkertijd het resultaat van professionele thermische isolatie.
De thermische isolatie fungeert tevens als luchtdichte en windbeschermende laag
In de Energiebesparingsverordening (EnEV) 2014 wordt een volledige isolatie van de gebouwschil voorgeschreven voor zowel nieuwbouw als voor oudere woningen die energetisch gerenoveerd zijn. De enige uitzonderingen zijn voor het dak en de kelder: Als de zolder niet wordt gebruikt voor bewoning, kan het plafond op de bovenste verdieping worden geïsoleerd in plaats van volledige dakisolatie. Voor een EnEV-conforme kelderisolatie in het kader van renovaties is een kelderplafondisolatie voldoende als de kelder niet intensief wordt gebruikt en niet wordt verwarmd. De isolatielaag neemt meestal de taak van luchtdichte en windbeschermingslaag op zich.
Luchtdichtheid is niet hetzelfde als dampdichtheid
Het belangrijkste argument van de isolatietegenstanders is dat een huis moet "ademen" om een prettige leefomgeving te creëren en het bouwweefsel te beschermen. Hiermee wordt echter bedoeld dat bij veel constructies de thermische isolatie diffusiedoorlatend moet zijn - d.w.z. de mogelijkheid van actieve vochtregulatie. Een verkeerde uitvoering van de isolatie, verkeerd geplaatste dampschermen of isolatiematerialen die de uitwisseling van vocht blokkeren, kunnen leiden tot ernstige structurele schade. Luchtdichtheid en dampdichtheid zijn echter niet identiek. Een diffusie-open thermische isolatie kan (en moet) toch luchtdicht zijn. De mate van diffusie-openheid hangt daarentegen grotendeels af van de eventueel aangebrachte dampremmende folie en vooral van het betreffende isolatiemateriaal.
Relevantie van koudebruggen
In een goed geïsoleerde woning ontstaat een gebrek aan luchtdichtheid vooral door de aanwezigheid van koudebruggen. Dit zijn gebieden van waaruit de warmte sneller naar buiten komt dan in de aangrenzende gebieden. Koudebruggen komen vooral veel voor bij raam- en deuropeningen, de spanten en andere balkconstructies die in aanraking komen met de buitenmuur, evenals bij de aansluitingen voor toevoerleidingen. Als dergelijke punten niet worden afgedicht, kunnen grote hoeveelheden energie ongebruikt ontsnappen. Tegelijkertijd daalt de oppervlaktetemperatuur aan de kamerzijde van de muur in deze gebieden. Hierdoor bestaat het risico op condensatie en langdurige vochtschade of schimmelvorming.
tips en trucs
Een zo volledig mogelijke luchtdichtheid is belangrijk om het bouwweefsel te beschermen. Schimmelschade door koudebruggen kan ook optreden zonder condensatie. Als de luchtvochtigheid op het wandoppervlak door lage oppervlaktetemperaturen 70 tot 80 procent is, kan er al schimmel ontstaan.
Eisen aan de luchtdichtheid van gebouwen
Het doel van thermische isolatie is om met zo min mogelijk energie een optimaal wooncomfort te realiseren. De landelijke DIN-norm 4108 schrijft het aanbrengen van een lucht- en winddichte laag over het gehele gebied voor bij nieuwbouw en energetische renovaties. Dit wordt steeds belangrijker met toenemende isolatiediktes: hoewel transmissieverliezen van thermische energie door de isolatielaag worden geminimaliseerd, verliest het zijn efficiëntie als de geleverde energie verloren gaat door lekken - d.w.z. door convectie.
Bepaling van de luchtdichtheid via de luchtverversingssnelheid
De luchtdichtheid van een woning wordt bepaald door de luchtverversing. De luchtverversingssnelheid n is een maat voor het toevoerluchtvolume in relatie tot het betreffende gebouwvolume. De vermelde waarde is een veelvoud van het kamervolume.
De luchtverversing is het resultaat van de luchtvolumestroom binnen een uur als er een drukverschil van 50 Pa (Pascal) naar de buitenlucht wordt gehandhaafd - dit wordt daarom aangegeven met een waarde n50. De luchtvolumestroom wordt gedeeld door het kamer- of gebouwvolume. Een luchtverversingssnelheid van n = 15 / h betekent dat het luchtvolume in een gebouw 15 keer in één uur volledig wordt ververst. Hoe kleiner de waarde, hoe luchtdichter het gebouw is.
Wettelijke voorschriften voor de luchtwisselkoers
De luchtwisselkoersen in woongebouwen worden ook geregeld door DIN-norm 4108, die grenswaarden specificeert voor verschillende gebouwtypes. Voor gebouwen zonder ventilatiesystemen is een luchtverversing van n50 = 3,0 vereist, voor passiefhuizen geldt een waarde van n50 = 1,5.
De zogenaamde hygiënische luchtverversing is n50 = 0,3. Het is het minimum voor luchtverversing in gebouwen. Als deze niet wordt bereikt, kunnen er geurproblemen, hoge concentraties stof en micro-organismen en te hoge radonconcentraties zijn.
De luchtverversingssnelheid kan worden gemeten door een blowerdoor-test.
Tabel 2: Grenswaarden voor luchtverversingskoersen in conventionele gebouwen en passiefhuizen en "hygiënische luchtverversingskoers"
| Vereiste | Luchtwisselkoers n50 |
|---|---|
| Gebouw zonder ventilatiesysteem | 3.0 |
| Passief huis | 1.5 |
| Hygiënische luchtverversing | 0,3 |
Hoe werkt een blowerdeurtest?
De blower-door-test dient enerzijds om lekken in de gebouwschil op te sporen en anderzijds wordt de werkelijke luchtverversing bepaald door de meetmethode. Lucht wordt door een ventilator het gebouw binnen geblazen of juist afgezogen. De regeling van de luchtvolumestroom of de aanpassing ervan aan de dichtheid van het gebouw wordt uitgevoerd door openingen van verschillende afmetingen te meten. Tijdens de meting wordt een drukverschil van 50 Pa gegenereerd tussen de binnenkant en de buitenkant van het gebouw. Factoren zoals de windbelasting die op het moment van meten op de buitenmuren van het gebouw komt, hebben ook invloed op de werkelijke drukverschillen. Ook om deze reden moet het meetapparaat worden gekalibreerd.
Toepassing van de meetventilator
De ventilator voor de Blower Door Test heeft een verstelbaar metalen frame, welke is voorzien van rubberen afdichtingen en een luchtdicht zeildoek. Het wordt luchtdicht in een deur of raamkozijn gestoken. De meting in een deuropening gaf de testprocedure zijn naam - de Duitse vertaling van de term is "blower door-test". De meetopeningen zorgen voor een overdruk in de ventilator. De geïntegreerde meetinstrumenten bepalen:
- Het drukverschil tussen buiten en binnen
- De druk in de ventilator zelf: De grootte van de luchtstroom die door het meetapparaat wordt getransporteerd, resulteert uit deze waarde.
De snelheid van het apparaat wordt zo geregeld dat een drukverschil van 50 Pa wordt bereikt. Bij de onderdrukmeting wordt evenveel lucht naar buiten geleid als via lekken in het gebouw binnendringt. De luchtverversingssnelheid wordt berekend op basis van de waarden bepaald door de test.
Informatie over de locatie en gevolgen van lekken
Een blower door-test levert kwalitatieve en kwantitatieve informatie op. Het maakt mogelijk:
- Lekken opsporen en hun sterkte bepalen.
- Bepaling van de luchtstroom die door alle bestaande lekken stroomt bij een testdruk van 50 Pa.
- De berekening van de luchtwisselkoers n50.
Procedure van een blowerdoor-test
De blowerdeurtest wordt in de volgende stappen uitgevoerd:
- Tour door het gebouw en leg de ruimtelijke omstandigheden vast.
- Tijdelijke afdichting van functionele openingen: dit zijn bijvoorbeeld afzuigkappen, schoorstenen, ventilatieopeningen in badkamers en toiletten of lege afvoerleidingen.
- Opbouw van de meetventilator.
- De meting uitvoeren en het lek lokaliseren.
Bij het testen van de luchtdichtheid van de dakisolatie wordt tijdens de test vaak kunstmatige rook gebruikt. Het is raadzaam om de brandweer en de buren vooraf te informeren over de beoogde beproeving.
Eindrapport en aanbevelingen voor actie
De opdrachtgever voor een blower door-test ontvangt een rapport van de testresultaten, dat de status heeft van een expert opinion. Zo zijn het uitvoeren van de toets en het overleggen van de meetresultaten een voorwaarde voor het aanvragen van publieke financiering voor de bouw van een passiefhuis. Indien nodig bevat het rapport fotografische documentatie en aanbevelingen voor actie voor de klant met betrekking tot de noodzakelijke afdichtingsmaatregelen.
Tijd en kosten voor een blowerdeurtest
Blower-door-tests worden uitgevoerd door gespecialiseerde bedrijven. De kosten en tijd die nodig zijn voor de test zijn afhankelijk van de grootte van het gebouw, het vereiste voorbereidende werk en de hoeveelheid werk die nodig is om lekken op te sporen en te documenteren. De meting zelf duurt ongeveer twee uur.
Benodigde tijd voor een eengezinswoning: minimaal een halve werkdag
Een complete blowerdeurtest, inclusief de constructie van het meetinstrument en het afdichten van functionele openingen voor een gemiddelde eengezinswoning, neemt minimaal een halve werkdag in beslag. Financiële ondersteuning voor de kosten van een blower door-test door KfW of regionale financieringsprogramma's is mogelijk.
Vergelijkingen van aanbiedingen worden aanbevolen
Een paar andere factoren spelen een rol bij de kosten van de test. Dit zijn bijvoorbeeld basisprijzen en uurtarieven, onkosten en de inspanning voor het maken van documentatie. Als richtlijn voor een eengezinswoning kunnen kosten tussen de 350 en 600 euro gelden.
Het is echter aan te raden om verschillende aanbiedingen met elkaar te vergelijken voordat u in gebruik neemt. Met dezelfde omvang van de diensten kunnen de prijzen van de aanbieders behoorlijk verschillen.
Blower Door Test - Kwaliteitstesten voor gebouwen
Bij een blower door-test wordt tegelijkertijd een kwaliteitscontrole van het gebouw uitgevoerd. Bij nieuwbouw kan het al deel uitmaken van de planning en wordt vervolgens gecontroleerd of het dak en de buitenmuren inclusief raam- en deuropeningen en aansluitpunten volledig luchtgeïsoleerd zijn. Bij oude gebouwen dient de test enerzijds om de kwaliteit van de uitgevoerde renovatiemaatregelen te controleren. Aan de andere kant kan een blower door-test worden gebruikt om de toestand van het bouwweefsel te beoordelen voordat de bouwwerkzaamheden zijn voltooid. De test kan worden uitgevoerd in een- en meergezinswoningen, maar ook in individuele appartementen.
tips en trucs
Een blower door-test is niet verplicht, noch voor nieuwbouw noch voor renovatie van oude gebouwen, maar wordt aanbevolen voor kwaliteitstesten van het gebouw en isolatiemaatregelen. Voor passiefhuizen is een luchtverversingssnelheid van n50 = 1,5 wettelijk verplicht. Een blower door-test en het bijbehorende rapport behoren tot de aanvraagdocumenten voor publieke financiering.
