Dampschermfolie »Functie, toepassingsmogelijkheden en meer

Wanneer en waar dringt vocht een gebouw binnen?

Vocht dringt van twee kanten het gebouw binnen: enerzijds wordt het blootgesteld aan vocht als de buitenste gebouwschil lek is. Zogenaamde weerbeschermingslagen, d.w.z. de buitendakbekleding of de buitengevelwand, zorgen voor de bijbehorende vochtbescherming. Afscheidingslagen in de basisconstructie van de woning gaan optrekkend vocht van onderen tegen. Daarnaast dringt luchtvochtigheid (waterdamp) van binnenuit het gebouw door middel van diffusie of convectie in de gevelconstructie en de thermische isolatie. Bij nieuwbouw zorgt het vocht in het gebouw voor een extra vochtbelasting op de isolatielaag en het bouwweefsel.

Tabel 1: Blootstelling aan vocht in het interieur van gebouwen

Type blootstelling aan vocht	Vochtigheid kamer (g / uur)
een douche nemen	700
Baden	260
Mensen - lichte fysieke activiteit	60
Mensen - matig lichamelijk werk	120-200
Mensen - zwaar lichamelijk werk	200-300
Keukenwerk (dagelijkse middelen)	100
Kamerplanten	2 - 20
Wasgoed - trommel 4,5 kg - gecentrifugeerd	50-200
Wasgoed - trommel 4,5 kg - druipnat	100-500

Wat doen dampschermfolies?

Vochtigheid in de vorm van waterdamp komt in alle gebouwen voor. In principe verspreidt het zich van warme naar koude muurgebieden - in de winter van het verwarmde interieur naar de buitenmuur. In het warme seizoen kunnen bepaalde weersomstandigheden met warme, zeer vochtige buitenlucht ook leiden tot zogenaamde omgekeerde diffusie - de diffusie van vocht van buitenaf naar het interieur van het gebouw. Ernstige structurele schade kan ontstaan als de luchtvochtigheid wordt gereflecteerd in de vorm van condensatie in de isolatielaag of tussen de isolatielaag en wanden. Een dampscherm minimaliseert het binnendringen van vocht in de thermische isolatie.

Het doel van het installeren van een dampscherm

Een volledig dampdichte isolatie - een zogenaamde dampscherm - is in de praktijk nauwelijks mogelijk. Dampschermfolies zorgen er echter voor dat het meeste van het luchtvocht de isolatielaag niet binnendringt, binnen het gebouw blijft en door ventilatie naar buiten wordt afgevoerd. Vanuit het oogpunt van vandaag dienen de folies echter tot op zekere hoogte doorlaatbaar te zijn zodat binnengedrongen vocht toch kan worden gedroogd. Tegelijkertijd beïnvloeden dampschermfolies en de algehele structuur van de isolatielaag de lokalisatie van het zogenaamde dauwpunt.

Wat is het dauwpunt?

Het dauwpunt of de dauwpunttemperatuur beschrijft de temperatuurwaarde waarbij de in de lucht aanwezige waterdamp als condensatie bij constante druk wordt afgezet. Condenswater (condenswater) zet zich dus neer op plaatsen waar de temperatuur van de isolatie of bouwmateriaal lager is dan de dauwpunttemperatuur. De relatieve vochtigheid op het dauwpunt is 100 procent. De dauwpunttemperatuur neemt toe met de mate van vochtverzadiging in de lucht.

Rekenvoorbeeld en dauwpuntscenario's

DIN-norm 4108 (thermische isolatie en energiebesparing in gebouwen) voorziet ook in de introductie van een dampremmende of dampschermfolie voor de dakisolatie van niet-geklimatiseerde woningen samen met de installatie van een voldoende dikke isolatielaag in overeenstemming met de specificaties van de Energiebesparingsverordening (EnEV) 2014. Voor de berekening van het dauwpunt gaat deze norm uit van een buitentemperatuur van - 10 ° C en een gelijktijdige binnentemperatuur van +20 ° C. Het dauwpunt wordt bereikt wanneer de oppervlaktetemperatuur lager is dan +12,6 ° C. Afhankelijk van de plaatsing van de dampremmende laag kunnen er verschillende dauwpuntscenario's ontstaan:

Het ideale geval: De zijkant van de dampschermfolie is zo warm dat er geen condensatie kan ontstaan. Tegelijkertijd is de dampschermwaarde van de film voldoende hoog om waterdampdiffusie in de isolatielaag volledig te voorkomen.
Lage diffusie: Kleine hoeveelheden waterdamp diffunderen in de isolatielaag, maar door de diffusie-openheid van de thermische isolatie en de buitenmuur wordt het meeste van dit vocht naar buiten afgevoerd. In de regel wordt dit scenario gegeven met thermische isolatie met een dampscherm.
Het ergste geval: de oppervlaktetemperatuur van de dampremmende laag is +12,6 ° C. Condensatie vindt plaats aan de kamerzijde of in de isolatielaag. Het binnendringen van vocht van het isolatiemateriaal vermindert de isolatieprestaties of elimineert deze volledig. Als het vocht niet kan verdampen of wegvloeien, kan er aanzienlijke vochtschade ontstaan.

Vochtschade door convectie

Deze drie dauwpuntscenario's hebben elk betrekking op de diffusie van waterdamp. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vochtproblemen door convectie. In de bouwfysica is convectie een warme, vochtige luchtstroom waarmee waterdamp in de isolatielaag en het bouwweefsel komt. De convectie van waterdamp leidt onvermijdelijk en snel tot grote vochtschade. Vooral houtconstructies en gebouwen in houtskeletbouw worden hierdoor getroffen.

Convectieschade: door beschadiging van de dampschermfilm en koudebruggen

Convectieschade wordt veroorzaakt door lekken en scheuren in de dampschermfolie en door koudebruggen. Dit zijn gebieden waar de warmte sneller uit het interieur wordt afgevoerd dan in de aangrenzende delen van een geïsoleerde muur. Bij bijvoorbeeld raam- en deuropeningen, leidingaansluitingen, spanten en andere balkconstructies is er een verhoogd risico op koudebruggen. Op deze punten is een bijzonder zorgvuldige thermische isolatie vereist.

Vergelijking: effecten van vochtdiffusie en convectie

Als een dampschermfolie een scheur van 1 m lang en 1 mm breed heeft, komt er door convectie tot 60.000 keer meer vocht in de muurstructuur dan bij vochtdiffusie door een 12,5 mm dikke gipsplaat over een oppervlakte van 1 m2.

tips en trucs

Een onjuiste planning en installatie van thermische isolatie met dampschermfolies kan ernstige gevolgen hebben. De folies mogen daarom alleen onder deskundige begeleiding of door een specialist worden ingebracht. Factoren voor de exacte planning van dergelijke isolatie zijn bijvoorbeeld de structuur van het gebouw, de statische en dynamische vochtbelasting van het gebouw en het toegepaste isolatiemateriaal.

Dampscherm of dampscherm?

Bouwmaterialen hebben een gedefinieerde dampschermwaarde (waterdampdiffusieweerstand). Dit beschrijft de specifieke weerstand die een materiaal kan weerstaan aan luchtvochtigheid in vergelijking met een even dikke, statische luchtlaag. Deze waarde heeft echter geen betrekking op de werkelijke dikte van bouwmaterialen of isolatiematerialen. Diffusie-open stoffen hebben een relatief lage weerstand tegen waterdampdiffusie.

De Sd-waarde

Of een materiaal fungeert als dampremmende of dampremmende laag wordt daarom bepaald aan de hand van de waterdampdiffusieafhankelijke luchtlaagdikte (Sd-waarde). De Sd-waarde beschrijft de weerstand die het betonmateriaal biedt tegen een stoomstroom. Het wordt gegeven in m en wordt berekend door de waterdampdiffusieweerstand (µ) te vermenigvuldigen met de dikte van dit materiaal. Sommige isolatiematerialen zijn door hun materiaaleigenschappen dampdicht. Schuimglasisolatiepanelen hebben bijvoorbeeld slechts een zeer lage Sd-waarde - ze kunnen daarom niet worden gebruikt voor constructies die een diffusie-open structuur vereisen.

Classificatie volgens DIN-norm 4180-3

De DIN-norm 4108-3 classificeert alle materialen als diffusie-open, dampvertragend of dampblokkerend op basis van hun Sd-waarde. Echte dampschermen zijn materialen met een Sd-waarde <1.500 m.

Tabel 2: Sd-grenswaarden voor constructie- en isolatiematerialen

Sd-waarde (m)	Diffusie-eigenschappen
m <= 0,5	diffusie-open materiaal	m> 0,5 en <1.500	dampvertragend materiaal	m> = 1.500	Dampscherm

Trend naar matige dampvertragers en dampdoorlatende thermische isolatie

Tegenwoordig is er een trend richting matige dampvertragers met een relatief lage Sd-waarde van 2 tot 5 m, die de vorming van condens in het koude seizoen effectief kunnen beperken, maar tegelijkertijd het binnengedrongen vocht in de zomer laten uitdrogen. Bij veel isolatieoplossingen kunnen de wandconstructie en thermische isolatie volledig achterwege blijven dankzij een consequent diffusie-open structuur. Hier liggen de sterke punten van bijvoorbeeld kalkzandsteen als sterk diffusie-open isolatiemateriaal dat heel vaak wordt toegepast bij de renovatie van oude gebouwen, inclusief de binnenisolatie van buitenmuren. Veel natuurlijke isolatiematerialen zijn ook zeer permeabel en capillair actief.

Toepassingsgebieden en plaatsing van dampschermfolies

Sommige soorten isolatie vereisen de integratie van dampschermfolies in de constructie, ongeacht of het wandsysteem diffusiedicht is. Denk hierbij aan dakisolatie (schuine dakisolatie, platdakisolatie) maar ook de thermische isolatie van houten huizen en houtskeletbouw.

Basisregels voor het leggen

Twee basispunten zijn belangrijk voor de professionele installatie van dampschermfolies:

Lekdichtheid: Bij het leggen van de folies mogen er geen lekken achterblijven en moet beschadiging van de dampremmende laag betrouwbaar worden uitgesloten. Dampschermfolies worden overlappend en spanningsvrij gelegd. Meestal worden ze vastgemaakt door middel van nieten. De afdichting op overlappings- en aansluitpunten (bijvoorbeeld buizen, spanten, raamopeningen, rolluikkasten) gebeurt met afdichtingslijmen of speciaal plakband.
Toenemende diffusie-openheid naar buiten: De diffusie-openheid van een thermisch geïsoleerde dak- of gevelconstructie moet naar buiten toe groter worden. De dampremmende folie wordt aan de binnenkant onder de isolatielaag bevestigd. Als vuistregel geldt dat de dampdichtheid zes keer hoger moet zijn dan de constructie van de rest van de constructie.

Materialen voor dampschermfolies

Als de isolatie zelf een dampvertragende werking heeft, kan naast het afdichten van aansluitingen en de overgangen naar het metselwerk al voldoende dampdichtheid zijn bereikt. Verschillende materialen kunnen ook worden gebruikt als dampschermfolies:

Bitumen waterdichtheid
Aluminiumfolie: deels in combinatie met andere materialen
Glasvezelisolatie met laminering van aluminiumfolie
Plastic films: meestal gemaakt van polypropyleen of polyethyleen
Vochtadaptieve dampvertragers (klimaatmembraan)

Vochtadaptieve dampvertragers

De Sd-waarde van vochtadaptieve dampschermfolies ("intelligente dampvertragers", klimaatmembraan) verandert afhankelijk van de vochtbelasting in de directe omgeving van de folie. Zo kunnen ze zich aanpassen aan verschillende vochtcondities en vocht uit de isolatielaag weer naar binnen transporteren. Vochtadaptieve dampschermen zijn ook plastic films. Ze zijn gemaakt van polyamide en zijn meestal gelamineerd met een vlies om te beschermen tegen beschadiging.

Opnieuw drogen en seizoensgebonden effecten

Klimaatmembranen hebben onder meer een specifiek seizoenseffect: in de winter voorkomen ze, net als alle andere dampremmende folies, dat waterdamp binnendringt in het geïsoleerde dak of een thermisch geïsoleerde wand. In de zomer worden de folies echter dampdoorlatend. Als zich vocht heeft verzameld in de muur of in de isolatielaag, wordt dit zowel naar buiten als naar binnen afgevoerd. Met deze eigenschap bieden deze dampremmende folies ook in de zomer een effectieve bescherming tegen omgekeerde diffusie. De diffusie-eigenschappen van de film worden geregeld via de respectievelijke effectieve dampspanning.

Toepassingsgebieden voor klimaatmembranen

Klimaatmembranen zijn bijvoorbeeld geschikt voor:

Dakisolatie in nieuwbouw: De ingebouwde houten spanten van een nieuwe dakconstructie houden nog bouwvocht vast - als een conventionele dampremmende folie wordt gebruikt, kan deze alleen via de dampdoorlatende onderlaag naar de buitenkant van het dak ontsnappen. Naast een permanente vochtregulatie zorgt een vochtadaptieve dampremmende folie ervoor dat het dak langdurig uitdroogt.
Renovatie van oude gebouwen: Een 100% dampdichte opbouw van de thermische isolatie aan de binnenzijde is bij energetische renovaties nauwelijks haalbaar. Vochtadaptieve dampschermfolies ondersteunen duurzaam renovatiesucces en het behoud van het bouwweefsel op lange termijn.