Overzicht van de belangrijkste messenstalen
"Het" messtaal bestaat niet. Er zijn tal van staalsoorten met zeer verschillende legeringen en eigenschappen op de markt. De volgende lijst toont een representatieve selectie van verschillende messenstalen en eigenschappen.
| Materiaal nummer | Hardheid (HRC) | annotatie |
|---|---|---|
| 1.2235 | 62-64 | een verenstaal, heel hard |
| 1,2360 | 60 | ook wel hakmes staal genoemd |
| 1,2519 | 62-64 | heel moeilijk |
| 1.2842 | 62-64 | ook zeer hoge hardheid |
| 1.4109 | 55-57 | een iets zachter staal met een hoog chroomgehalte (chroomstaal) |
| 1.4116 | 56-58 | lagere hardheid, maar ook verchroomd |
| 1.4301 | 59 | een zeer populair messtaal |
| 440-A (AISI-aanduiding) | 55-57 | hoog chroomgehalte (16-18%), hoog koolstofgehalte |
| 440-B (Ais-aanduiding) | 56-59 | iets harder, hoog chroomgehalte (16-18%), hoog koolstofgehalte |
| 440-C (AISI-aanduiding) | 58-60 | hardste staal van de 440-groep, hoog chroomgehalte (16-18%), hoogste koolstofgehalte (tot 1,2%) |
| 440XH (AISI-aanduiding) | 58-62 | ook bekend als roestvrij, voor chroomstaal te hoog koolstofgehalte (1,6%), bevat ook mangaan, molybdeen en nikkel |
| Shirogami (geen materiaalnummer) | 59-63 | ongelegeerd Japans messenstaal, koolstofgehalte 1,2% |
| 1.4034 | 53 - 55 | roestvrij staal, ook wel 420 messenstaal genoemd |
| 1.4301 | 58-60 | zogenaamd 3-laags staal |
Classificatie van messenstalen
Messenstalen kunnen op verschillende manieren worden geclassificeerd. Enerzijds volgens hun oorsprong:
- Duitsland
- Japan
- USA (speelt voor ons maar een ondergeschikte rol)
Anderzijds kunnen messenstalen ook worden ingedeeld in zeer algemene basistypen:
- Mono staalsoorten (het gehele lemmet is gemaakt van een legering)
- Damascus staalsoorten (verschillende legeringen worden in één blad samengevoegd)
- Poedermetallurgische staalsoorten (relatief nieuwe ontwikkeling, legeringscomponenten worden samen gesinterd in fijnpoedervorm onder het smeltpunt, ook wel PM-staalsoorten genoemd, zeer belangrijke groep van de huidige staalsoorten)
Hardheid, scherpte en roestbestendigheid
Het belangrijkste onderscheid dat gemaakt moet worden, is de roestbestendigheid van een staal. Japanse staalsoorten, vooral hoogwaardige staalsoorten, zijn laaggelegeerd tot ongelegeerd en daarom nooit roestbestendig. Duitse staalsoorten zijn daarentegen bijna altijd roestvrij.
Een hogere hardheid, scherpte en snijkantbehoud gaat meestal altijd gepaard met een blad dat dreigt te breken. Dunnere messen, die ook scherper zijn, vereisen een hogere hardheid. Hierdoor kunnen ze echter ook gemakkelijker worden beschadigd. Zelfs moderne legeringen kunnen dit slechts tot op zekere hoogte compenseren. Messen met een zeer hoge hardheid kunnen ook bros zijn. Daar moet ook rekening mee worden gehouden.
Belangrijke legeringscomponenten en eigenschappen
- Vanadium (verhoogt de sterkte, slijtvastheid, taaiheid)
- Chroom (verhoogt hardheid, sterkte, treksterkte, slijtvastheid, maakt corrosiebestendig)
- Kobalt (versterkt de eigenschappen van andere legeringscomponenten, verhoogt de hardheid)
- Mangaan (verhoogt de hardheid en vooral de hardbaarheid en slijtvastheid)
- Molybdeen (verbetert de bewerkbaarheid, corrosiebestendigheid, hardbaarheid, meestal in verband met chroom)
Nikkel, stikstof, fosfor en zwavel worden meestal zoveel mogelijk buiten het staal gehouden vanwege hun negatieve invloed op de staaleigenschappen (uitzondering: sporen van nikkel).
tips en trucs
Niet elk mes is geschikt voor elk doel. Er bestaat dus niet zoiets als het 'ultieme' messenstaal, alleen degene die het meest geschikt is voor het beoogde doel.
