Oxidatiemiddel voor desinfectie
Voor het desinfecteren van water worden meestal sterke oxidatiemiddelen gebruikt. Dit zijn chemische stoffen die een hoog elektronenabsorptievermogen hebben en daarbij zuurstof afgeven. Om deze reden oxideren ze andere stoffen, waardoor ziektekiemen en bacteriën worden gedood.
Voorbeelden van effectieve oxidatiemiddelen zijn:
- Waterstofperoxide (zie hieronder), dat ook door tandartsen wordt gebruikt om ziektekiemen te doden
- Ozon, dat ook in waterleidingbedrijven wordt gebruikt om water te desinfecteren
- Chloor en bepaalde chloorverbindingen, die ook een oxidatieve werking hebben
Biociden
Biociden zijn stoffen die een schadelijk of dodelijk effect hebben op levende organismen. In de meeste gevallen vallen ze de celmembranen aan en verstoren of verhinderen ze het transport van stoffen naar de cel. Het probleem is dat deze stoffen geen selectief effect hebben op micro-organismen. Ze kunnen ook de cellen van hogere organismen aanvallen en daar schade aanrichten. Deze stoffen zijn daarom in de regel slechts in zeer beperkte mate en in bepaalde uitzonderlijke gevallen geschikt voor waterdesinfectie.
Toepassingsgebieden
In het geval van desinfectie van drinkwater wordt het gebruikte middel altijd bepaald op basis van het respectieve toepassingsgebied:
- Waterwerken en gemeentelijke waterbehandelingssystemen - wateropslag in de particuliere sector
- tijdens het reizen en buitenshuis
Waterwerken en gemeentelijke waterzuiveringsinstallaties
Op dit gebied zijn de procedures van de Drinkwaterverordening van toepassing. In § 11 van de drinkwaterverordening worden alle stoffen opgesomd die mogen worden gebruikt voor de desinfectie van met microben verontreinigd drinkwater.
De lijst is definitief, andere dan de genoemde stoffen mogen niet worden gebruikt. Het volgende is toegestaan:
- Chloor en chloordioxide
- Natriumhypochloriet en calciumhypochloriet
- ozon
- ook jodium en enkele andere sterk oxiderende stoffen
Tegenwoordig wordt chlorering vaak alleen toegepast als zogenaamde transportchlorering in veel waterleidingbedrijven met een overeenkomstig hoge grondwaterkwaliteit. Het is bedoeld om te voorkomen dat het drinkwater opnieuw kiemt op zijn weg door de gemeentelijke drinkwaterleidingen.
Ozonisatie van het drinkwater in het waterleidingbedrijf heeft nog enkele andere chemische effecten - onder andere worden alle fenolen in het drinkwater afgebroken en wordt de geur- en smaakkwaliteit van het water verbeterd. IJzer en mangaan worden ook uit het water gehaald.
Omdat ozon zeer snel uiteenvalt, is het niet geschikt om het water op zijn weg door de pijpleidingen te beschermen tegen vervuiling - transportchlorering is hierbij essentieel.
Waterberging in de particuliere sector
Voor de particuliere sector worden vanwege hun effectiviteit in veel gevallen chloorverbindingen in tabletvorm gebruikt. De resulterende onaangename smaak kan vervolgens worden verwijderd met natriumthiosulfaat.
Preparaten op basis van jodium zijn slechts korte tijd effectief en kunnen onder bepaalde omstandigheden riskant zijn als er resistente micro-organismen in het water aanwezig zijn.
Zilverionen worden gebruikt om herontkieming te voorkomen. Desinfectie van water met zilverionen is sinds enkele jaren bij wet verboden. Het mag alleen in zeer lage doses worden gebruikt om stilstaand water steriel te houden (bijv. In watertanks).
Het water moet eerst op een andere manier gesteriliseerd zijn (chloor). Zilver kan in het menselijk lichaam terechtkomen en schadelijk zijn voor de gezondheid. Honden mogen ook geen zilverhoudend water te drinken krijgen.
Buitenruimte en reizen
Hier worden dezelfde middelen in tabletvorm gebruikt als in particuliere watertanks. Niet-chemische methoden zoals UV-waterdesinfectie worden echter meer aanbevolen.
