Koolstofgehalte
Een zeer belangrijk criterium om te bepalen of staal lasbaar is of niet, is het koolstofgehalte van de betreffende staalsoort. In principe kan worden aangenomen dat een staal met een koolstofgehalte van minder dan 0,22% in de meeste gevallen lasbaar zal zijn.
In het geval van staalsoorten met een koolstofgehalte tussen 0,22% en ongeveer 0,3%, kan het mogelijk zijn om een staal op een bepaalde manier te lassen door middel van passende aanvullende voorzorgsmaatregelen.
Reden
Bij staalsoorten met een hoog koolstofgehalte treden tijdens het lassen veranderingen en transformaties op in de structuur (microstructuur van de staalatomen). Dit kan leiden tot zogenaamde hardheidspieken of scheuren in het materiaal als gevolg van lassen. Beide zijn niet wenselijk.
Hardheid piekt
De term hardheidspieken verwijst naar de vorming van martensiet in het grensgebied tussen de zogenaamde warmte-beïnvloede zone (waar het lassen het staal verwarmt) en de rest van het materiaal.
Kraken
Er bestaat ook een risico op scheuren als de structuur verandert op het laspunt of verandert in harder martensiet. De reden voor het vormen van scheuren kunnen echter ook interne spanningen in het werkstuk zijn die tijdens het lassen ontstaan.
Maatregelen om de lasbaarheid te verbeteren
Met individuele aanvullende maatregelen kunnen staalsoorten met koolstofgehalten tussen 0,22% en 0,3% toch lasbaar worden gemaakt, of kan hun geschiktheid voor lassen worden vergroot. Deze maatregelen zijn:
- Voorverwarmen van de las
- Voorverwarmen van het werkstuk
- Verandering in de zogenaamde afkoelsnelheid tijdens het lassen
- eerdere spanningsvermindering uitgloeien
Koolstofequivalent
Niet alleen het koolstofgehalte, maar ook andere legeringscomponenten kunnen tijdens het lassen interne spanningen in het werkstuk veroorzaken. Omdat het ingewikkeld is om in detail rekening te houden, wordt het zogenaamde koolstofequivalent gebruikt. Het geeft aan in hoeverre legeringscomponenten de geschiktheid voor lassen beïnvloeden.
tips en trucs
Lassen kan altijd leiden tot verbrossing van het werkstuk op het laspunt, waarmee altijd rekening moet worden gehouden. Ook zijn niet alle soorten lassen altijd geschikt voor elke legering. Dit kan worden gecontroleerd door de lasbaarheid van het betreffende materiaal op te zoeken onder het betreffende materiaalnummer.
